“KHÔNG THỂ HY SINH SỰ TRUNG THỰC TRÍ THỨC CHO
TÍN ĐIỀU CHÍNH TRỊ” (1)
Hoàng Quốc Hải.
Theo các phương tiện thông tin đại
chúng loan báo: Ủy ban Kiểm Tra Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam công bố kết
luận tại kỳ họp thứ 30 từ ngày 17 đến 19 tháng 10 năm 2018: “Với cương vị là
giám đốc – Tổng biên tập, đồng chí Chu Hảo chịu trách nhiệm chính về việc Nhà
xuất bản Tri thức xuất bản một số cuốn sách có nội dung trái với quan điểm, chủ
trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, vi phạm luật xuất bản, bị cơ quan chức
năng xử lý, thu hồi và tiêu hủy… vi phạm của đồng chí Chu Hảo là nghiêm trọng.
Đồng chí đã vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm, có những
bài viết, phát ngôn trái với cương lĩnh chính trị, điều lệ của Đảng, nghị quyết,
chỉ thị, quy định của Đảng, Chính phủ, pháp luật của Nhà nước. Đồng chí đã suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa”.Vi phạm khuyết điểm của đồng chí Chu Hảo là rất nghiêm trọng, làm ảnh hưởng
đến uy tín của tổ chức Đảng, tác động xấu tới tư tưởng xã hội, đến mức phải xem
xét kỷ luật”.
Giời ơi! Bản án kỷ luật của một giáo sư, tiến sỹ, một nhà khoa
học, nguyên thứ trưởng Bộ khoa học và Công nghệ, nguyên giám đốc Nhà xuất bản
Tri thức mà hết sức mơ hồ.Nhẽ ra,một khi đã công bố công khai trước đại chúng,
phải khiến thiên hạ tâm phục,khẩu phục.
Với tư cách công dân, tôi nghĩ rằng bản
án kỷ luật này không thể có hiệu lực pháp lý, nếu nó không kèm theo phụ lục để
làm rõ nội dung án tích. Vì rằng một Đảng mang tính chính danh thì kỷ luật, dù
là kỷ luật trong đảng cũng không được phép trái với pháp luật. Bởi các “tội”nêu
ra chỉ là những tính từ phiếm định. Ví dụ như: “Nhà xuất bản Tri thức xuất bản
một số cuốn sách có nội dung trái với quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng…
bị cơ quan chức năng xử lý, thu hồi và tiêu hủy…”. Vậy trái với “quan điểm” là
quan điểm gì, đường lối nào … và những cuốn sách bị thu hồi và tiêu hủy là những
cuốn sách nào? Vì sao thu hồi? vì sao tiêu hủy? Ngay việc thu hồi, tiêu hủy có
đúng pháp luật không, có được tranh tụng trước một tòa án dân sự không?
Rồi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
Thật là quá trừu tượng. Vậy “tự diễn biến” là diễn biến từ cái gì ra cái gì? Và
“tự chuyển hóa” thì chuyển hóa từ cái gì thành cái gì? Ví dụ, 2 nguyên từ Hydro
kết hợp với 1 nguyên tử Oxy, chuyển hóa thành nước (theo công thức 2H + 0 =
H20). Đó là một sự chuyển hóa rất logique và khoa học. Bởi những khái niệm được
nêu trong thông báo kỷ luật thuộc phạm trù nội sinh, cần được lý giải rõ hơn
vv… và vv…
Trái lại, Nhà xuất bản Tri thức hoạt
động theo luật và có cương lĩnh rõ ràng. Trong phần giới thiệu Nhà xuất bản Tri
thức viết: “Dự án tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới được Nhà xuất bản Tri thức
phối hợp với Ban điều hành dự án thuộc các Hội KH &KT Việt Nam thực hiện. Dự
án Tủ sách Tinh hoa được Đoàn Chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp các Hội
KH&KT Việt Nam phê duyệt ngày 14.10.2005. Dự án được sự bảo trợ của Quỹ văn
hóa Phan Châu Trinh”.
Vậy là Nhà xuất bản Tri thức hoạt động
hợp pháp, có cơ quan chủ quản, có giấy phép hành nghề.
Về cương lĩnh, nói dễ hiểu là mục
đích hoạt động của NXB Tri thức với Tủ sách Tinh hoa: “Tủ sách giới thiệu một
cách tổng quát một số kiến thức nền tảng, tối thiểu làm hành trang cơ bản cho bạn
đọc tìm hiểu sâu hơn các sách có tầm tri thức cao hơn, đặc biệt là các sách được
coi là tinh hoa kinh điển”. Mục tiêu thật là cao đẹp, nhằm bồi dưỡng tri thức một
cách có hệ thống đặng tạo ra một tầng lớp trí thức tinh hoa, phục vụ cho yêu cầu
xây dựng đất nước, bằng nguồn lực trí tuệ của mình. Đường hướng của NXB Tri thức
nhằm mục đích khai phóng. Nó tựa như một hạt giống quý vừa nảy mầm, nó cần có sự
chăm sóc, bảo vệ, nâng đỡ chứ không phải là soi mói, trù dập.
Và kế hoạch: “Xuất bản từ 500 đến
1000 tác phẩm kinh điển của thế giới, thời gian từ 7 đến 10 năm”.
Trong mảng sách NXB Tri thức đã in thấy
có triết học, lý luận, tổ chức nhà nước, bàn về dân chủ, tự do vv… Với các tên
tuổi những tác giả đáng kính như: Jean Jacque Rousseau, Will Durant, Jhon
Stuart Mill, Gustave le Bon, F. A. Hayek, Albert Einstein vv… Tôi đang hy vọng
giáo sư Chu Hảo sẽ cung cấp tương đối thỏa mãn tác phẩm kinh điển của các triết
gia lớn như: Platon, Hegel, Nietzsche, Kant, Schopenhauer vv… cho giới tri thức
trẻ nước nhà.
Phải thừa nhận giới trẻ Việt Nam nói
riêng, và người Việt Nam nói chung,phần kiến thức yếu nhất vẫn là môn triết học.
Bởi các lý do sau đây: Một là hơn nửa thế kỷ qua, chúng ta độc diễn học thuyết
Marx về đấu tranh giai cấp (chứ không phải trường phái triết học Karl Marx). Và
đặt tất cả các trường phái triết học ngoài Marx đều là lạc hậu, phản động. Hai
là trí thức Việt Nam chưa coi triết học là kiến thức nền tảng. Ba là, trí thức
nước ta hơi khiêm tốn về ngoại ngữ, nên rất khó khăn trong việc tiếp cận nguyên
tác. Một nguyên nhân quan trọng mang tính chi phối, là nền giáo dục nước ta
chưa coi trọng đúng mức giáo dục triết học và ngoại ngữ trong nhà trường.Cho
nên, nhiều bậc tiến sỹ chỉ cần bằng C tiếng Anh là đủ.
Xuất phát từ mục tiêu cao đẹp, nhằm
xây dựng một đất nước tiên tiến và giầu mạnh.Giầu mạnh không thể chỉ nhằm vào
xuất khẩu lao động cơ bắp, mà phải có một đội ngũ trí thức tinh hoa làm chủ
khoa học và công nghệ cao, bắt kịp với đà tiến của nhân loại .Đó chính là tiêu
chí hoạt động của NXB Tri thức.
Muốn vậy, trước hết người trí thức phải
có khát vọng tự do, dân chủ .Và đã là người trí thức thì phải biết phản biện,
phải biết mở miệng.Nếu không, chính quyền sẽ lợi dụng và chuyển hóa họ từ những
bầy cừu thành những đàn bò.Bởi vậy,tự do ngôn luận và dân chủ xã hội là nguồn động
lực tạo ra nguyên khí quốc gia-tức tầng lớp trí thức tinh hoa.Nếu thiếu nó,mọi
cải cách,mở cửa chỉ là manh mún,chắp vá khiến xã hội mãi cố thủ trong thành trì
lạc hậu.
Nhà khoa học Chu Hảo ước mơ dịch từ
500 đến 1000 đầu sách kinh điển làm kiến thức nền cho giới trí thức tinh hoa nước
nhà. Có nhẽ ông thấy thời Minh trị Duy Tân, nước Nhật Bản mới dịch có 500 đầu
sách kinh điển đã vượt lên quốc gia hàng đầu của thế giới.
Xét về hoàn cảnh, lịch sử của nước Nhật
khác với nước ta nhiều lắm. Trước hết, người đứng đầu quốc gia_Nhật hoàng có
khát vọng đưa đất nước vươn lên. Muốn vươn lên phải thoát Trung và hướng về
phương Tây. Cho nên nhà vua không chỉ khuyến khích,mà còn bắt buộc những người
có tư chất thông minh, phải qua phương Tây du học.
Thuở nhỏ, tôi thường nghe chuyện người
Nhật du học như những huyền thoại. Rằng có một nhóm du học sinh Nhật Bản, khi
thành tài trở về nước; phương Tây cấm không cho mang các tài liệu kỹ thuật ra
ngoài lãnh thổ họ. Thế là trong nhóm đó, có người tình nguyện tự sát, để các bạn
mổ bụng nhét tài liệu vào rồi khâu lại đưa xác về Tổ quốc.Nhưng điều quan trọng
hàng đầu là những sách dịch ấy,những tài liệu kỹ thuật phải đổi bằng mạng sống ấy,
phải được đưa vào ứng dụng trong sản xuất và cải cách xã hội, chứ không chỉ là
những cuốn sách đẹp để trưng bầy như một thú chơi phù phiếm.
Có vua ấy, có trí thức ấy, nên nước
Nhật mới hùng cường. Còn ở nước ta, buồn lắm giáo sư Chu Hảo ơi! Giả dụ anh có
dịch xong và phát hành đủ 1000 đầu sách kinh điển cũng vô ích thôi. Vua quan nước
ta ngày nay không có thói quen đọc sách. Ngay trong đội ngũ trí thức nước
ta,nhiều người cũng còn ngại đọc. Bình quân đầu người cả nước, mỗi năm đọc 0,8
cuốn sách. Thật là tủi hổ cho một dân tộc vốn hiếu học. Chẳng bù với Malaysia,
ngài đương kim Thủ tướng Mahathia Mohamad 92 tuổi, mỗi tuần đọc một cuốn sách.
Và trước đó ông làm Thủ tướng Malaysia từ năm 1981 – 2003, suốt 22 năm ấy, ông
đã đưa Tổ quốc mình lên vị trí hàng đầu Châu Á.
Và anh Chu Hảo,anh có một nhầm lẫn thật
đáng yêu, nếu không cũng là một hy vọng quá sớm dẫn anh đến « thất bại », rằng
anh tưởng nước mình cũng đang có minh quân như nước Nhật thời Duy tân! Thật ra,
điều này vẫn còn là khát vọng lâu dài của toàn dân tộc đó anh Chu Hảo!
“Khổ lắm, nói mãi” cách đây gần trăm
năm, cụ Tản Đà đã than: “ Dân hai mươi triệu ai người lớn .Nước bốn nghìn năm vẫn
trẻ con».
Nay nước đã gần trăm triệu dân rồi mà
lời cụ Tản Đà như vẫn còn nguyên giá trị. Thêm vào đó, nhà kinh tế học Phạm Chi
Lan cũng nói một câu bất hủ: “Lạ thay, nước ta là một đất nước không chịu phát
triển”(1).
Anh Chu Hảo, việc anh tuyên bố chia
tay với Đảng của mình, là việc “Không thể hy sinh sự trung thực trí thức cho
tín điều chính trị”(2). Thật ra nếu ở một nước có chế độ dân chủ, thì đây cũng
là chuyện hết sức bình thường.
Nhân sự cố giáo sư Chu Hảo nguyên
giám đốc, nguyên Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức tuyên bố chia tay đảng Cộng
sản Việt Nam, khiến tôi nhớ vào khoảng năm 1970 khi đình bản Tạp chí Europe; và
nhà thơ Louis Aragon ly khai đảng Cộng sản Pháp,ông cũng công bố một bức thư in
ở cuối Tạp chí số kết thúc. Bức thư khá xúc động. Tôi vẫn thuộc nguyên văn câu
cuối: ‘‘Tôi đã làm hỏng cuộc đời tôi. Thế là hết!”.
Dù sao tôi vẫn muốn nói thêm một ý nhỏ,rằng
gần đây Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rất say sưa nói về việc chúng ta quyết không
bỏ lỡ thời cơ với cuộc Cách mạng 4.0, cùng với việc xây dựng một Chính phủ kiến
tạo. Đó là một thông điệp đáng mừng cho giới trí thức.
Nhưng với những gì đang diễn ra hiên
nay ,liệu có phải chúng ta quyết xây dựng một đất nước tiên tiến,một Chính phủ
kiến tạo, không cần tri thức khoa học, và cũng không cần luôn cả đội ngũ trí thức
tinh hoa mà người xưa gọi là Nguyên khí quốc gia?
Sau rốt, tôi muốn gởi tới giáo sư,
nhà khoa học Chu Hảo, lời chúc sức khỏe để thoải mái sải bước trên xa lộ thông
tin với băng thông cực rộng mà chính anh đã có công tạo lâp. Nhưng anh không sải
bước một mình như người lữ hành cô đơn đâu. Không bao giờ là như thế cả!
Hà nội, ngày 29 tháng 10 năm 2018
Hoàng Quốc Hải.
***************
1- “Một số chuyên gia World Bank còn nói đùa Việt Nam có lẽ là mô hình kỳ
lạ nhất thế giới. Trên thế giới chia ra gồm nước phát triển, nước đang phát triển,
nước chậm phát triển nhưng Việt Nam có lẽ là mô hình đặc biệt nhất. Đó là nước…
không chịu phát triển! Đầu tư nhiều đến thế, ODA nhiều đến thế (20 năm qua lượng
ODA đổ vào Việt Nam lên tới gần 90 tỉ USD) nhưng đến bây giờ vẫn không phát triển
được thì chỉ có thể là… không chịu phát triển!” – Đó là phát biểu của
chuyên gia Phạm Chi Lan tại Hội nghị kết nối các DN nhỏ và vừa toàn quốc do Hiệp
hội DN nhỏ và vừa Việt Nam tổ chức chiều 8/8 ở Đà Nẵng. (Dân
trí)
(2).Lời của George Qrwell.
No comments:
Post a Comment